10 vragen over collageen

1. Wat is collageen?

Collageen is een structuureiwit, dat stevigheid geeft aan het lichaam en van cruciaal belang is voor de huid. Collageen komt voor in verschillende delen van ons lichaam, waaronder botten, pezen, haren en nagels. Het speelt ook een rol in het behoud van de elasticiteit en jeugdigheid van onze huid. De term 'collageen' vindt zijn oorsprong in het Griekse woord 'kolla', wat 'samenbinden' of 'lijm' betekent. Het fungeert als een soort bindmiddel, waardoor weefsels stevig op hun plaats blijven zitten.

2. Waar in het lichaam wordt collageen aangemaakt?

Collageen wordt hoofdzakelijk geproduceerd in de fibroblasten, cellen die in het lichaam aanwezig zijn. In de huid worden fibroblasten aangetroffen in de dermis, de diepere laag van de huid.

3. Wordt de collageenaanmaak beïnvloedt door veroudering?

Het lichaam heeft natuurlijke mechanismen om collageen af te breken en opnieuw aan te maken. Zelfs naarmate we ouder worden, blijft het lichaam collageen produceren. Echter, na verloop van tijd kan de afbraak van collageen sneller verlopen dan de aanmaak ervan. Dit leidt tot een verlies van stevigheid en elasticiteit in de huid, wat resulteert in het ontstaan van rimpels en verslapping.

4. Welke factoren hebben invloed op de collageenaanmaak?

Verschillende externe factoren kunnen de collageenproductie beïnvloeden. Blootstelling aan de zon, roken, slechte voeding en chronische stress kunnen allemaal bijdragen aan vroegtijdige veroudering van de huid door de afbraak van collageen te versnellen. Afbraak van collageen en elastine kan ook worden veroorzaakt door overmatige suikerconsumptie (glycatie). 

5. Kun je zelf invloed hebben op de collageenaanmaak?

De collageenproductie kan worden ondersteund door een gezonde levensstijl. Kortom: gezond eten, regelmatige lichaamsbeweging en niet roken. Eet niet veel suiker en veel vitamine C-rijke voeding. Vitamine C is nodig voor de lichaamseigen aanmaak van collageen. 

Cosmetische klinieken bieden verschillende behandelingen aan die gericht zijn op het stimuleren van de collageenproductie in de huid. Retinoïden kunnen de collageenproductie stimuleren en de huidtextuur verbeteren. Verschillende laserbehandelingen, peelings en microneedling kunnen worden ingezet om de collageenproductie te stimuleren. Hyaluronzuur en collageenstimulerende injecties kunnen volume aan de huid toevoegen en de productie van collageen te stimuleren.

6. In welke voedingsmiddelen zit collageen?

In onze voeding komt niet veel collageen voor. Voedingsmiddelen die van nature rijk zijn aan collageen, zijn afkomstig van dierlijke bronnen. Natuurlijke bronnen van collageen zijn onder meer vis, kip, rundvlees, varkensvlees, eieren en gelatine. Bone broth, ook wel bottenbouillon genoemd, is een drank die wordt gemaakt door botten van kippen of runderen langzaam te koken in water, vaak samen met groenten, kruiden en specerijen. Het kookproces helpt bij het vrijkomen van voedingsstoffen, waaronder collageen, gelatine.  Ook runderbouillon (gemaakt van botten en kraakbeen) bevat collageen en kan worden gebruikt als basis voor soepen en stoofschotels. 

7. Collageen in crème, heeft dat zin?

In huidverzorgingsproducten wordt collageen vaak toegevoegd vanwege zijn hydraterende en anti-aging eigenschappen. De vraag is of dit zinvol is. Collageenmoleculen zijn te groot om effectief door de huidbarrière te worden opgenomen. Hoewel sommige cosmetica liposomen gebruiken om ingrediënten dieper in de huid te brengen, zijn deze technologieën nog niet volledig ontwikkeld en kunnen ze niet garanderen dat collageen op de juiste plaatsen in de huid terechtkomt. Wellicht zullen toekomstige doorbraken leiden tot betere methoden om collageen effectief in de huid te brengen. Tot het zover is, zijn andere stoffen waarschijnlijk effectiever. 

8. Wat is beter: collageenpoeder, tabletten of drank?

Het kiezen tussen een collageensupplement in poedervorm, pil of collageendrankje hangt af van persoonlijke voorkeur. Voor het effect maakt het niet uit. Een collageenpoeder zonder smaak- of zoetstof is makkelijk in gebruik en kan worden toegevoegd aan verschillende dranken en gerechten, zoals smoothies, yoghurt, koffie of zelfs soep.

In tabletten of capsules is weinig ruimte. Je hebt daardoor veel pillen nodig om een hogere dosis collageen te gebruiken. De meeste capsules en tabletten bevatten dan ook 1 tot 2,5 gram collageen. 

Kant-en-klare collageendrankjes vereisen geen extra stappen om te mengen met andere dranken of voedsel. Dat is natuurlijk erg makkelijk. Een nadeel is dat de fabrikant er voor een goed smakend product, er suiker of zoetstof en een aroma aan moet toevoegen. Daarnaast zijn er ook hulpstoffen zoals zuurteregelaars en conserveermiddelen nodig om het drankje stabiel en houdbaar te maken. Als je liever een puur product heb, is kiezen voor een collageenpoeder zonder E-nummers een betere en bovendien voordeligere keuze. 

9. Maak je na de overgang minder collageen aan?

Het is helaas waar dat de collageenproductie in de huid afneemt naarmate we ouder worden, en dat dit proces kan versnellen na de menopauze. Tijdens de menopauze dalen de oestrogeenniveaus, wat kan leiden tot een afname van collageen en elasticiteit in de huid. Hoewel er verschillende percentages worden genoemd als het gaat om de afname van collageen, varieert dit van persoon tot persoon.  Het kan worden beïnvloed door je genen en levensstijlfactoren zoals blootstelling aan de zon, roken, voeding en andere individuele gezondheidsfactoren. Deze factoren heb je dus voor een deel niet zelf in de hand, maar deels ook wel! 

10. Krijgen vrouwen eerder rimpels dan mannen?

Over het algemeen hebben vrouwen een dunnere huid dan mannen, wat kan leiden tot een snellere ontwikkeling van rimpels. Dit komt doordat vrouwen een lagere collageendichtheid hebben en minder talg produceren, wat de huid hydrateert en beschermt. Ook een afname van oestrogeen na de menopauze kan leiden tot verlies van huidelasticiteit, waardoor rimpels zichtbaarder worden. Hoewel vrouwen over het algemeen eerder fijne lijntjes en oppervlakkige rimpels krijgen, ontwikkelen mannen vaker op latere leeftijd diepere rimpels.

Mannen hebben van nature een dikkere huid dan vrouwen, met een hogere collageendichtheid. Hoewel dit hen op jongere leeftijd beschermt tegen vroegtijdige veroudering, betekent het ook dat wanneer rimpels zich uiteindelijk vormen, ze vaak dieper en opvallender zijn. Door de grovere huidstructuur zijn de rimpels die ontstaan vaak diep en uitgesproken.